छुपा कॅमेरा आणि मायक्रोफोन पासून बचाव

छुपा कॅमेरा आणि मायक्रोफोन पासून बचाव

नागपुरातील एका कपड्यांच्या दुकानात चेंजिंग रुममध्ये महिला आणि तरुणींचे कपडे बदलतानाचे छुप्या कॅमेराद्वारे चित्रण करण्यात येत असल्याचा धक्कादायक आणि संतापजनक प्रकार काही दिवसांपूर्वी उघडकीस आला. एका तरुणीच्या सतर्कतेमुळे हे प्रकरण समोर आले. याप्रकरणी सीताबर्डी पोलिसांनी दुकानाचा मालक आणि एका कर्मचाऱ्याविरोधात गुन्हा दाखल करुन त्या दोघांना अटक केली आहे. या आणि अशा अनेक प्रकरणांमुळे हॉटेल रूम्स, मॉल्स आणि दुकानांमधील ट्रायल/चेंजिंग रूम्स, टॉयलेट्स मधील प्रायव्हसीचा प्रश्न समोर आला आहे. दुर्दैवाने स्पाय कॅमेरा, मायक्रोफोन द्वारे लोकांचे खाजगी क्षण रेकॉर्ड करण्याच्या असामाजिक तत्वांत दिवसेंदिवस वाढ होत आहे.

यापासून स्वतःचा बचाव करण्यासाठी सर्वसामान्य नागरिकांनी विशेषतः स्त्रियांनी सतर्क राहून काही गोष्टींची काळजी घ्यायला हवी.

चेंजिंग / ट्रायल रूम मध्ये काय काळजी घ्यावी?

- तेथील आरशाला स्पर्श करून, आपले बोट आणि त्याचे प्रतिबिंब यांच्यात काही अंतर आहे का? हे तपासून पहा. नसल्यास, हा दोन बाजूंचा आरसा (Two Way Mirror) आहे. म्हणजे एका बाजूने आरसा व दुसर्‍या बाजूने खिडकी प्रमाणे या खोलीतील सर्व काही पाहता येते. आरशाच्या मागच्या बाजूस कॅमेरा असू शकतो. लगेच तेथून बाहेर पडा.

- हॅन्गरसारख्या विशेषत: स्क्रू असणार्‍या वस्तूंमधे लेन्स सारखे काही दिसते का हे तपासून पहा. खात्री वाटत नसल्यास सर्व स्क्रू असलेल्या भागांना कापडाने झाका.

- फॅन, लाईट, स्मोक डिटेक्टर वगैरे चे नीट निरीक्षण करा. कुठे लेन्स सारखे काही दिसते का ते पहा. खात्री वाटत नसल्यास सेलोटेप / स्टिकर ने स्मोक डिटेक्टर चा उघडा भाग तात्पुरता झाकून ठेवा. साधी किंवा काळी सेलोटेप कायम आपल्या जवळ बाळगा.

- काही आक्षेपार्ह आढळून आल्यास संबंधित सूत्रांकडे किंवा पोलीसांत तक्रार करा.

हॉटेल रूम मध्ये वास्तव्य करण्या अगोदर काही गोष्टींची काळजी घेणे जरूरी आहे जसे...

- हॉटेल रूम मध्ये शिरताक्षणीच एखाद्या परिचिताला मोबाइल फोनवरून कॉल करावा आणि मोबाइल वर बोलत असताना संपूर्ण खोलीत फिरून संभाषणात व्यत्यय येतो आहे काय? हे तपासावे. बहुतेक मायक्रोफोन्स आणि छुपे कॅमेरा वायफाय एनेबल्ड असल्याने मोबाइल फोनवरील संभाषणात एक प्रकारची खरखर किंवा व्यत्यय निर्माण करतात. असे असल्यास खोलीतील ज्या ठिकाणी जास्त खरखर येत असेल त्या जागी नीट तपासा.

- वर सांगितल्याप्रमाणे आरसा, हँगर्स, स्मोक डिटेक्टर, लाइट्स, नाइट लँप, फॅन वगैरे ची तपासणी जरूर करावी.

- कपाटं, फ्लॉवर वॉस, भिंतीतले इलेक्ट्रिक सॉकेट्स, कॉफी मेकर, टीव्ही, सेटटॉप बॉक्स, खोलीच्या कोपर्‍यांमधे अथवा छतावर असलेली संशयास्पद वस्तू जसे टेडीबेअर वगैरे अशा शक्य त्या वस्तूंची तपासणी करावी.

- इलेक्ट्रिक गॅजेट्स जसे एअरकंडिशनर, कॉफी मेकर, टीव्ही, सेटटॉप बॉक्स वापरून झाल्यावर बंद आणि डिसकनेक्ट करून ठेवावे.

- इलेक्ट्रिक सॉकेट्स काळ्या सेलोटेपने झाकावे.

- संशयास्पद वस्तू हलवून पलंगांखाली, कपाटात किंवा टेबलाखाली ठेवून द्याव्या अथवा टॉवेल किंवा चादरीने झाकाव्या.

- छुपा कॅमेरा शोधण्यासाठी एक सोपी युक्ती करता येईल. खोलीत संपूर्ण अंधार करावा. टीश्यू पेपरची सुरळी बनवून ती एका डोळ्यावर लावावी. दुसर्‍या डोळ्यापुढे टॉर्च किंवा मोबाइल चा फ्लॅशलाइट धरून सगळी खोली बारकाईने तपासावी. भिंतीत किंवा एखाद्या कोपर्‍यात छुपा कॅमेरा असल्यास त्याच्या लेन्स चा लाईट चमकून जाईल. तो छुपा कॅमेरा आहे अशी खात्री झाल्यास योग्य ती पावले उचलावी.

- डिजिटल किंवा स्मार्टफोनचा कॅमेरा आपल्या डोळ्यांना न दिसणाऱ्या इन्फ्रारेड लाइटला पकडू शकतो. कॅमेरा चालू करून सर्व खोलीत फिरवल्यास छुप्या कॅमेरा चा इन्फारेड लाइट त्यात दिसू शकतो.

- हॉटेल्सच्या बाथरुममधील शॉवर, गीजर व पडद्याच्या रॉड्स मध्ये सुद्धा छुपा कॅमेरा असू शकतो. त्यामुळे बाथरूममध्ये सुद्धा सर्व नीट तपासून घ्यावे.

- स्पाय कॅमेरा म्हणजेच छुपा कॅमेरा किंवा मायक्रोफोन साधारणतः वायफायद्वारे इंटरनेटला जोडले असतात. तुमचा स्मार्टफोन जर एखाद्या अपरिचित वायफाय नेटवर्क चे नाव दाखवत असेल तर ते या डिव्हायसेसच्या इन बिल्ट वायफाय नेटवर्कचे नाव असू शकते. अशा वेळी सावध व्हा आणि हे वाय फाय नेटवर्क नेमके कुठले ?याची चौकशी करा.

- RF Detector या डिव्हाईस च्या द्वारे देखील वायफाय इनेबल्ड छुपे कॅमेरा आणि मायक्रोफोन्स चा शोध घेता येतो. हे डिव्हाइस साधारणतः एक हजार ते तीन हजार किमतीत कुठल्याही इलेक्ट्रॉनिक्स दुकानात मिळते. RF डिटेक्टरद्वारे शोध घेताना मात्र तुमचे स्वतःचे वायफाय इनेबल्ड डिव्हायसेस बंद ठेवा. म्हणजे इतर अनोळखी डिव्हायसेसचा तुम्हाला नीट शोध घेता येईल.

- या व्यतिरिक्त तुम्ही प्ले स्टोअर वरील हिडन कॅमेरा डिटेक्टर सारखे अॅप्स वापरू शकतात.

©कविता दातार