सावधान भाग ४
मेघा आज विशेष उत्साहात होती. तिचे आणि समीरचे दुबई ला जाण्यासाठीचे एअर तिकीट आणि व्हिसा तिच्या मेलवर ट्रॅव्हल कंपनीकडून आजच आला होता. आठवडाभरापूर्वीच बँकेकडून कुरियरमार्फत नवे चिप बेस्ड डेबिट कार्ड तिला मिळाले होते. एटीएमवर जाऊन तिने त्याचा पीन सेट करून त्याला अॅक्टिवेट देखील केले होते. सेट केलेला पीन तिने कार्ड कव्हर वर व्यवस्थित (!) लिहून ठेवला. कार्डवरची स्पेंडिंग लिमिट पाहूनच तिने आपली शॉपिंग लिस्ट बनवली. मोठ्या उत्साहाने ती प्रवासाच्या तयारीला लागली.
दुबईत पोहोचल्यावर सिटी टूर, डेझर्ट सफारी वगैरे झाल्यावर टुर गाईड सोबत सर्वजण ग्लोबल व्हिलेजमध्ये आले. तिथे प्रत्येक देशाचा एक स्टॉल होता आणि त्यावर त्या देशातल्या विशेष वस्तू आणि खाद्यपदार्थ विकायला ठेवले होते. तिथे भारताच्या स्टॉलवर गाय वासराची एक सुंदर पितळीची मूर्ती मेघाला खूप आवडली आणि तीने ती खरेदी केली. मूर्तीची किंमत जास्त असल्याने आणि तेवढे डरहॅम तीच्या जवळ नसल्याने तिने तिच्या डेबिट कार्डने पेमेंट केले. स्टॉलवरून बाहेर पडताना एका चायनीज मुलीचा तिला धक्का लागून तिच्या हातातले सामान खाली पडले. दिलगीरी व्यक्त करून ती मुलगी तिच्या बरोबर खाली वाकून तीचे सामान गोळा करू लागली आणि नंतर तिथून निघून गेली. रात्रि हॉटेलवर पोहचल्या वर तिच्या लक्षात आले की तिच्या मोबाइलवर इंटरनॅशनल रोमिंग नसल्याने बँकेकडून कुठलाही अलर्ट मेसेज तिला येऊ शकणार नव्हता. तिने ही गोष्ट समीरला सांगितली पण त्यावर फार विचार न करता टूर एन्जॉय कर असे त्याने तिला समजावले.
चार दिवसांचा दुबई टूर मस्त एन्जॉय करून दोघेही मुंबईत परतले. मुंबईत आल्याच्या दुसऱ्या दिवशी समीर अॉफिसला गेल्यावर तिने लॅपटॉप उघडून आपल्या बँक अकाउंटचे स्टेटमेंट पाहीले आणि तिला धक्का बसला. टूरवर जाण्याआधी अकाउंटमधे सव्वाचार लाख रुपये बॅलन्स होता आणि आता बँकेचे स्टेटमेंट केवळ दीड लाख बॅलन्स दाखवत होते. एवढी तर तीने खरेदी केली नव्हती. तिने स्टेटमेंट नीट बघितले. पावणे तीन लाख रुपये डेबिट कार्डने पे केलेले दिसत होते. तिने हिशोब लावला साधारणतः एक लाखाची तिने खरेदी केली होती. मात्र हे पावणे दोन लाख रुपये कुठेही खर्च केलेले तिला आठवत नव्हते. मेघाने बँकेत जाऊन तपास लावण्याचे ठरवले. बँकेतील अधिकाऱ्याने तिला सांगितले की हे पैसे दुबई मॉल मधे तिचेच डेबिटकार्ड वापरून खर्च केले गेले आहेत. यापेक्षा जास्त माहिती तो सांगू शकला नाही. मेघाला दुबई मॉल मधे काही खरेदी केल्याचे आठवत नव्हते. तिने समीरला फोन लावला आणि सगळं सांगून विचारलं,
"समीर, अरे तु दुबई मॉल मधे माझे डेबिट कार्ड वापरुन काही खरेदी केलं आहेस का?"
"माझ्याजवळ माझे कार्ड असताना मी कशाला तुझे कार्ड वापरेन?? ते ही तुला न सांगता? काहीतरी काय??"
समीरने चिडून म्हंटले.
"चिडू नकोस ना. मी फक्त खात्री करण्यासाठी विचारले."
रडकुंडीला येऊन मेघा म्हणाली.
"ठीक आहे. . तू काळजी करू नकोस. . मी शॉर्ट लिव्ह घेऊन लवकर घरी येतो. मग आपण माझ्या सायबर सिक्युरिटी कन्सल्टंट असलेल्या मित्राकडे जाऊन काय करता येइल ते बघू."
एवढे बोलून त्याने फोन ठेवला. मेघाच्या मनाला थोडी उभारी आली. पण तिची बैचेनी कमी झाली नाही. ती संध्याकाळ केव्हा होते याची वाट पाहू लागली.
संध्याकाळी समीर आल्यावर दोघेही त्याच्या सायबर सिक्युरिटी कन्सल्टंट असलेल्या जॉय विल्सन नावाच्या मित्राच्या ऑफिसला आले. जॉयला सर्व हकीकत सविस्तर पणे सांगून काय करता येईल असे समीरने विचारले. थोडा वेळ विचार करून, लॅपटॉपवर काही सर्च करून जॉयने मेघाला विचारले "कार्ड वापरून शॉपिंग केल्यावर कोणी तुमचे कार्ड घेतले होते का? किंवा तुमच्या फार जवळ आले होते का ?" मेघाला कळेना कि हा असे का विचारतो आहे? मग तिला एकदम आठवले आणि ती म्हणाली, "हो एक चायनीज मुलगी मला येउन धडकली होती. त्यामुळे माझ्या हातातील सामान खाली पडले आणि तिने ते माझ्याबरोबर खाली बसून उचलून दिले" हे ऐकून जॉय म्हणाला. "ती चायनीज मुलगी नक्कीच हॅकर असणार. तुमच्या सामानासोबत कार्डही खाली पडले असणार. तिने त्यावरचा पीन पाहून लक्षात ठेवला असणार आणि तिच्या जवळच्या वायफाय अॅडॉप्टरच्या सहाय्याने तुमचे डेबिट कार्ड डिटेल्स चोरले असणार. नंतर ते डिटेल्स ब्लँक प्लॅस्टिक कार्डवर कॉपी करून दुबई मॉल मधे शॉपिंग केली असणार. सर्व परिस्थिती पाहता सायबर गुन्हेगाराचा माग काढणे आणि तुमचे पैसे परत मिळणे कठीण दिसतेय. कारण गुन्हा आपल्या देशात घडला नसून दुसऱ्या देशात घडला आहे आणि गुन्हेगार तिसर्‍याच देशातला आहे. ही घटना घडूनही तीन चार दिवस होऊन गेले आहेत. तरी मी जमतील तसे प्रयत्न करतो." यापुढे शक्य ती काळजी बाळगण्याचे मनाशी ठरवून जॉयचा निरोप घेउन मेघा समीर तिथून बाहेर पडले.
जॉयने सांगितल्याप्रमाणे वायफायचे चिन्ह असलेले नवीन चीप बेस्ड डेबिट आणि क्रेडिट कार्ड आरएफआयडी (रेडिओ फ्रिक्वन्सी आयडेन्टिफिकेशन) एनेबल्ड असते. त्यामुळे वायफाय असलेल्या ठिकाणी कार्ड रीडरमध्ये स्वाइप न करता फक्त टॅप केले तरी चालते. एवढेच काय एखादा हॅकर तुमच्या सहा सात इंच जवळ आल्यावरही तुमच्या कार्डचे डिटेल्स आरएफआयडी मुळे वायफाय अॅडॉप्टर वापरून हॅक करू शकतो. मात्र ते डिटेल्स वापरून तो कुठलेही एकच ट्रान्जेक्शन करू शकतो. कारण आरएफआयडी च्या द्वारे पास झालेला कोड दरवेळेस वेगळा असतो. हे टाळण्यासाठी तुम्ही आपले कार्ड ॲल्युमिनियम फॉईलमध्ये रॅप करून सोबत बाळगू शकता किंवा आरएफआयडी ब्लॉकिंग वॉलेट कुठल्याही शॉपिंग साइटवरून किंवा दुकानातून खरेदी करून वापरू शकता. तेव्हा सावधान आणि सुरक्षित राहून नवीन टेक्नोलॉजी चा वापर करा.
© कविता दातार
मेघा आज विशेष उत्साहात होती. तिचे आणि समीरचे दुबई ला जाण्यासाठीचे एअर तिकीट आणि व्हिसा तिच्या मेलवर ट्रॅव्हल कंपनीकडून आजच आला होता. आठवडाभरापूर्वीच बँकेकडून कुरियरमार्फत नवे चिप बेस्ड डेबिट कार्ड तिला मिळाले होते. एटीएमवर जाऊन तिने त्याचा पीन सेट करून त्याला अॅक्टिवेट देखील केले होते. सेट केलेला पीन तिने कार्ड कव्हर वर व्यवस्थित (!) लिहून ठेवला. कार्डवरची स्पेंडिंग लिमिट पाहूनच तिने आपली शॉपिंग लिस्ट बनवली. मोठ्या उत्साहाने ती प्रवासाच्या तयारीला लागली.
दुबईत पोहोचल्यावर सिटी टूर, डेझर्ट सफारी वगैरे झाल्यावर टुर गाईड सोबत सर्वजण ग्लोबल व्हिलेजमध्ये आले. तिथे प्रत्येक देशाचा एक स्टॉल होता आणि त्यावर त्या देशातल्या विशेष वस्तू आणि खाद्यपदार्थ विकायला ठेवले होते. तिथे भारताच्या स्टॉलवर गाय वासराची एक सुंदर पितळीची मूर्ती मेघाला खूप आवडली आणि तीने ती खरेदी केली. मूर्तीची किंमत जास्त असल्याने आणि तेवढे डरहॅम तीच्या जवळ नसल्याने तिने तिच्या डेबिट कार्डने पेमेंट केले. स्टॉलवरून बाहेर पडताना एका चायनीज मुलीचा तिला धक्का लागून तिच्या हातातले सामान खाली पडले. दिलगीरी व्यक्त करून ती मुलगी तिच्या बरोबर खाली वाकून तीचे सामान गोळा करू लागली आणि नंतर तिथून निघून गेली. रात्रि हॉटेलवर पोहचल्या वर तिच्या लक्षात आले की तिच्या मोबाइलवर इंटरनॅशनल रोमिंग नसल्याने बँकेकडून कुठलाही अलर्ट मेसेज तिला येऊ शकणार नव्हता. तिने ही गोष्ट समीरला सांगितली पण त्यावर फार विचार न करता टूर एन्जॉय कर असे त्याने तिला समजावले.
चार दिवसांचा दुबई टूर मस्त एन्जॉय करून दोघेही मुंबईत परतले. मुंबईत आल्याच्या दुसऱ्या दिवशी समीर अॉफिसला गेल्यावर तिने लॅपटॉप उघडून आपल्या बँक अकाउंटचे स्टेटमेंट पाहीले आणि तिला धक्का बसला. टूरवर जाण्याआधी अकाउंटमधे सव्वाचार लाख रुपये बॅलन्स होता आणि आता बँकेचे स्टेटमेंट केवळ दीड लाख बॅलन्स दाखवत होते. एवढी तर तीने खरेदी केली नव्हती. तिने स्टेटमेंट नीट बघितले. पावणे तीन लाख रुपये डेबिट कार्डने पे केलेले दिसत होते. तिने हिशोब लावला साधारणतः एक लाखाची तिने खरेदी केली होती. मात्र हे पावणे दोन लाख रुपये कुठेही खर्च केलेले तिला आठवत नव्हते. मेघाने बँकेत जाऊन तपास लावण्याचे ठरवले. बँकेतील अधिकाऱ्याने तिला सांगितले की हे पैसे दुबई मॉल मधे तिचेच डेबिटकार्ड वापरून खर्च केले गेले आहेत. यापेक्षा जास्त माहिती तो सांगू शकला नाही. मेघाला दुबई मॉल मधे काही खरेदी केल्याचे आठवत नव्हते. तिने समीरला फोन लावला आणि सगळं सांगून विचारलं,
"समीर, अरे तु दुबई मॉल मधे माझे डेबिट कार्ड वापरुन काही खरेदी केलं आहेस का?"
"माझ्याजवळ माझे कार्ड असताना मी कशाला तुझे कार्ड वापरेन?? ते ही तुला न सांगता? काहीतरी काय??"
समीरने चिडून म्हंटले.
"चिडू नकोस ना. मी फक्त खात्री करण्यासाठी विचारले."
रडकुंडीला येऊन मेघा म्हणाली.
"ठीक आहे. . तू काळजी करू नकोस. . मी शॉर्ट लिव्ह घेऊन लवकर घरी येतो. मग आपण माझ्या सायबर सिक्युरिटी कन्सल्टंट असलेल्या मित्राकडे जाऊन काय करता येइल ते बघू."
एवढे बोलून त्याने फोन ठेवला. मेघाच्या मनाला थोडी उभारी आली. पण तिची बैचेनी कमी झाली नाही. ती संध्याकाळ केव्हा होते याची वाट पाहू लागली.
संध्याकाळी समीर आल्यावर दोघेही त्याच्या सायबर सिक्युरिटी कन्सल्टंट असलेल्या जॉय विल्सन नावाच्या मित्राच्या ऑफिसला आले. जॉयला सर्व हकीकत सविस्तर पणे सांगून काय करता येईल असे समीरने विचारले. थोडा वेळ विचार करून, लॅपटॉपवर काही सर्च करून जॉयने मेघाला विचारले "कार्ड वापरून शॉपिंग केल्यावर कोणी तुमचे कार्ड घेतले होते का? किंवा तुमच्या फार जवळ आले होते का ?" मेघाला कळेना कि हा असे का विचारतो आहे? मग तिला एकदम आठवले आणि ती म्हणाली, "हो एक चायनीज मुलगी मला येउन धडकली होती. त्यामुळे माझ्या हातातील सामान खाली पडले आणि तिने ते माझ्याबरोबर खाली बसून उचलून दिले" हे ऐकून जॉय म्हणाला. "ती चायनीज मुलगी नक्कीच हॅकर असणार. तुमच्या सामानासोबत कार्डही खाली पडले असणार. तिने त्यावरचा पीन पाहून लक्षात ठेवला असणार आणि तिच्या जवळच्या वायफाय अॅडॉप्टरच्या सहाय्याने तुमचे डेबिट कार्ड डिटेल्स चोरले असणार. नंतर ते डिटेल्स ब्लँक प्लॅस्टिक कार्डवर कॉपी करून दुबई मॉल मधे शॉपिंग केली असणार. सर्व परिस्थिती पाहता सायबर गुन्हेगाराचा माग काढणे आणि तुमचे पैसे परत मिळणे कठीण दिसतेय. कारण गुन्हा आपल्या देशात घडला नसून दुसऱ्या देशात घडला आहे आणि गुन्हेगार तिसर्‍याच देशातला आहे. ही घटना घडूनही तीन चार दिवस होऊन गेले आहेत. तरी मी जमतील तसे प्रयत्न करतो." यापुढे शक्य ती काळजी बाळगण्याचे मनाशी ठरवून जॉयचा निरोप घेउन मेघा समीर तिथून बाहेर पडले.
जॉयने सांगितल्याप्रमाणे वायफायचे चिन्ह असलेले नवीन चीप बेस्ड डेबिट आणि क्रेडिट कार्ड आरएफआयडी (रेडिओ फ्रिक्वन्सी आयडेन्टिफिकेशन) एनेबल्ड असते. त्यामुळे वायफाय असलेल्या ठिकाणी कार्ड रीडरमध्ये स्वाइप न करता फक्त टॅप केले तरी चालते. एवढेच काय एखादा हॅकर तुमच्या सहा सात इंच जवळ आल्यावरही तुमच्या कार्डचे डिटेल्स आरएफआयडी मुळे वायफाय अॅडॉप्टर वापरून हॅक करू शकतो. मात्र ते डिटेल्स वापरून तो कुठलेही एकच ट्रान्जेक्शन करू शकतो. कारण आरएफआयडी च्या द्वारे पास झालेला कोड दरवेळेस वेगळा असतो. हे टाळण्यासाठी तुम्ही आपले कार्ड ॲल्युमिनियम फॉईलमध्ये रॅप करून सोबत बाळगू शकता किंवा आरएफआयडी ब्लॉकिंग वॉलेट कुठल्याही शॉपिंग साइटवरून किंवा दुकानातून खरेदी करून वापरू शकता. तेव्हा सावधान आणि सुरक्षित राहून नवीन टेक्नोलॉजी चा वापर करा.
© कविता दातार
