डर्टी सिक्रेट

डर्टी सिक्रेट

रमेश डोळ्यांत प्राण आणून मोबाईलवरचा व्हिडीओ पाहण्यात मग्न होता. गेल्या तीन वर्षांपासून त्याचा हा रोजचा परिपाठ झाला होता. ऑफिसमधून आल्यावर आवरून, रात्रीचे जेवण आटोपल्यावर पुढचे दोन तीन तास तो मोबाईल किंवा लॅपटॉपवर पॉर्न साइट्सवरचे व्हिडिओ पाहात रंगून जायचा. त्याला तसल्या साईटस सर्फ करण्याचे, त्यावरचे व्हिडीओ पाहण्याचे, क्वचित कधी तरी तिथे दिलेल्या लिंकवरून एखाद्या लेडी मेंबरची चॅटिंग करण्याचे व्यसन जडले होते. स्वतःला या सगळ्यांपासून दूर ठेवण्याचे खूपदा ठरवूनही त्याला ते जमत नव्हते.

रमेश पुण्यातील एका मोठ्या बहुराष्ट्रीय आयटी कंपनीत असिस्टंट व्हाइस प्रेसिडेंट पदावर कार्यरत होता. त्याची हुशारी, कार्यक्षमता आणि सरळ, साधा स्वभाव यामुळे तो त्याच्या सहकारी आणि मित्रांमध्ये लोकप्रिय होता. चार वर्षांपूर्वी त्याची पत्नी रीमाचा कॅन्सरने मृत्यू ओढवला. एकुलती लेक राशी, आयआयटी पवईला इंजिनिअरिंग शिकत होती. रीमाच्या मृत्यूनंतरचे एकाकी आयुष्य रमेशला खायला उठायचे. दिवस तर कामात निघून जायचा. पण संध्याकाळी घरी आल्यावर त्याचा वेळ जात नसे. अशातच दुसरे कुठलेही व्यसन नसलेल्या रमेशला पॉर्न साईट बघण्याचे व्यसन लागले.

रात्रीचे साडेबारा वाजले. आता झोपावे नाहीतर उद्या ऑफिसला उशीर होईल, या विचाराने त्याने मोबाइलवर सुरू असलेला व्हिडिओ बंद केला आणि मोबाइल बाजूला ठेवला. अंथरूणावर पडणार तेवढय़ात ईमेल नोटिफिकेशन आले. कोणाचे मेल आहे ? बघावे, म्हणून त्याने मेलबॉक्स उघडला. अननोन सेंडरकडून आलेले मेल वाचत असताना त्याला घाम फुटला. मोबाइल धरलेले हात थरथरू लागले.

Hi Ramesh,
तू रोज ज्या पॉर्न साइट्स चवीने बघतो, त्या आम्हाला माहीत आहेत. तुझ्या सर्वात जास्त आवडीच्या साइटचा तुझा रजिस्टर्ड युजरनेम पासवर्ड आम्ही पाठवत आहोत, यासाठी की आम्हांला सर्व काही माहित आहे याची तुला जाणीव व्हावी. साइट बघतानाचे तुझे एक्स्प्रेशन्स सुद्धा आम्ही तुझ्या वेबकॅमवरून रेकॉर्ड केलेले आहेत. हे सर्व रेकॉर्ड म्हणजेच तुझे डर्टी सिक्रेट तुझ्या ऑफिसमधील सहकार्‍यांना आणि तुझ्या मुलीला आम्ही पाठवले तर काय होईल याचा विचार करावा. तसं काही व्हायला नको असेल तर, आम्हाला पाच हजार डॉलर्स बिटकॉइन्सच्या स्वरूपात खाली दिलेल्या लिंकवर दोन दिवसांत ट्रान्सफर करावे. धन्यवाद.
तुझा
एक हितचिंतक

ईमेल वाचल्यावर रमेशच्या तोंडचे पाणी पळाले. काय करावे ? त्याला समजत नव्हते. या बदनामी तून वाचण्यासाठी लगेचच पाच हजार डॉलर्स देऊन मोकळे व्हावे, असा एक विचार त्याच्या मनात आला. पण त्याआधी शेखर शी बोलावे असे त्याने ठरवले. शेखर त्याचा कलीग आणि फार जवळचा मित्र. तो त्याच्या कंपनीतील सायबर सिक्युरिटी डिपार्टमेंटचा इन्चार्ज होता. आता रात्र फार झाली आहे, उद्या त्याच्याशी बोलावे. असे ठरवून रमेशने झोपण्याचा प्रयत्न केला पण त्याची झोप त्या मेल ने पुरती उडवली होती.

दुसऱ्या दिवशी शेखरला भेटून त्याने सर्व हकिकत काहीही आडपडदा न ठेवता सांगितली. त्याचे बोलणे शांतपणे ऐकून घेऊन शेखरने बोलायला सुरुवात केली.
"रमेश. . पॉर्न साइट्स बघणं ठीक नाही हे तर नक्की. पण ज्याने तुला इमेल पाठवले आहे त्याच्याजवळ तुझे रेकॉर्डेड व्हिडिओ असतील असे वाटत नाही. कारण तुझा लॅपटॉप आणि मोबाइल मी स्वतः अँटी व्हायरस आणि अँटी मालवेअरने प्रोटेक्ट करून ठेवला आहे. त्यामुळे तुझ्या वेबकॅम एक्सेस करणे सोपे नाही. फार तर एखाद्या साइटवरील तुझा डेटा त्या ब्लॅकमेलर जवळ असू शकतो. कारण या पॉर्न साइट्स युजर्सच्या आवडी निवडीं बद्दल चा डेटा रेकॉर्ड करून ठेवतात. या वेबसाइटस् वरील युजर डेटा लीक करून हॅकर्स डार्क वेबवर काही हजारात विकतात. त्या डेटाच्या आधारे तुझी बदनामी कोणी करू शकेल असे मला तरी वाटत नाही. पण तुझा जवळचा मित्र म्हणून मी तुला एक गोष्ट जरूर सुचवीन की पॉर्न साइट्स बघण्याच्या या व्यसनातून बाहेर येण्यासाठी तू सायकिअॅट्रीस्टची जरूर मदत घ्यावी."

शेखरने सुचविल्यानुसार रमेशने पुण्यातील नामवंत सायकिअॅट्रीस्टची दोन महिने ट्रिटमेंट घेतली. त्यांनी दिलेल्या औषधांसोबत, उपचाराचा भाग म्हणून आपल्या घरातील इंटरनेट दोन महिने पूर्णतः बंद ठेवले. त्याबरोबरच चांगल्या साहित्याचे वाचन, मेडिटेशन आणि प्राणायाम यात आपले मन गुंतवले.

आज रमेश या पॉर्न साइट्स बघण्याच्या घाणेरड्या व्यसनातून पूर्णतः बाहेर येऊन एक सुखी जीवन जगत आहे.

©कविता दातार

एसेमेस हॅक

कारमधून उतरून अमितने घाईतच एटीएम गाठले. पैसे काढून झाल्यावर घाईत असल्याने वॉलेटमध्ये टाकताना कार्ड खाली पडले. कार्ड पडल्याची जाणीवही न होता त्याने कार स्टार्ट केली. आज महत्त्वाची मीटिंग असल्याने त्याला वेळेत ऑफिसला पोहचायचे होते. मीटिंग संपल्यावर त्याच्या केबिनमध्ये येऊन बसत त्याने मोबाइल बघितला. व्हॉट्सअॅप, फेसबुकच्या नोटिफिकेशन्सना टाळून त्याने एसएमएस ओपन केले. पैसे काढल्याचा बँकेकडून मेसेज होता. आणखी एक मेसेज बँकेकडून आलेला दिसत होता. तो त्याने उघडला. त्यात डेबिट कार्ड वापरल्याबद्दल चे कॅशबॅक पॉइंटस् मिळवण्यासाठी एक लिंक ओपन करण्यास सांगितले होते. क्लिक करून अमितने ती लिंक ओपन केली. तेवढ्यात एक कॉल आल्याने अमितचे त्या लिंकवरील पेज बघायचे राहून गेले.
हा आठवडा खूप धावपळीचा गेला. अमितला विचार करायला फुरसत नव्हती. पण सुट्टीच्या दिवशी अमितच्या एक गोष्ट लक्षात आली की गेला आठवडाभर बँकेकडून एकही एसएमएस आला नव्हता. अकाउंट बॅलन्स सांगणारा विकली मेसेज सुद्धा नाही. अमितला वाटले बँकेच्या सर्व्हरचा प्रॉब्लेम असावा, म्हणून त्याने त्याकडे दुर्लक्ष केले.
सोमवारी ऑफिसमध्ये असतानाच अमितला बँक रिलेशनशिप मॅनेजरचा फोन आला.
"हॅलो अमित पाटील बोलत आहात का? मी चेतन देशमुख बोलतोय XXXX बँकेचा रिलेशनशिप मॅनेजर. तुमचा अकाउंट बॅलन्स झीरो झाला आहे. काही प्रॉब्लेम आहे का ?" त्याचे बोलणे ऐकून अमित थक्क झाला.
"अहो देशमुख मागच्याच आठवड्यात माझा पगार बँकेत जमा झाला आहे. कमीत कमी अडीच लाख बॅलन्स तरी असला पाहिजे. मी मागच्या सोमवारी तीस हजार विड्रॉ केल्यानंतर कुठलेही ट्रान्झेक्शन केले नाही. पैसे जर काढले गेले असतील तर मला बँकेकडून एसएमएस यायला हवे होते. पण मला गेल्या आठवड्यात एकही एसएमएस आलेला नाही."
बँकेतील अपडेटेड रेकॉर्ड्सवरून कळले त्याचे डेबिट कार्ड वापरून ऑनलाइन शॉपिंग, बिल पेमेंट वगैरे केले गेले आहे.
ही काय गडबड आहे ? अमितला समजत नव्हते. त्याने त्याची मैत्रिण, मितालीला फोन लावला. तिचे सायबर सिक्युरिटी वरील नॉलेज अद्ययावत होते. सर्व प्रकार तिला सांगितल्यावर मिताली ने विचारले. "तुला कार्ड डिटेल्स विचारण्याकरता कुठून फोन आला होता का ?"
"नाही मला असा कोणताही फोन आला नव्हता."
"तुझे कार्ड तुझ्या जवळच आहे ना ?"
"हो. .माझ्या वॉलेटमध्ये आहे."
"एकदा खात्री करून सांग." अमितने वॉलेट काढून पाहिले. कार्ड दिसले नाही. त्याने वॉलेटमधील सगळ्या वस्तू काढून पुन्हा चेक केले. कार्ड मिळून आले नाही. त्याला धक्का बसला.
"अगं मिताली. . . माझे कार्ड हरवलेले दिसतेय. मागच्या सोमवारी पैसे काढल्यावर मी वॉलेटमध्ये ठेवताना ते पडले असणार."
"याचा अर्थ तुझे कार्ड ज्याला मिळाले आहे त्याने तुला एसएमएस सोबत मालवेअरची लिंक पाठवली असणार. अशी लिंक क्लिक केल्यावर स्मार्टफोनमध्ये मालवेअर इन्स्टॉल होऊन एसएमएस हॅक होऊ शकतात. म्हणजे तुझ्या ऐवजी त्या हॅकरला बँकेकडून एसएमएस मिळत असणार आणि त्यातील ओटीपी वगैरे वापरून तो तुझ्या कार्डचा सर्रास वापर करत असणार."
"हं. . आता आठवलं. मला त्या दिवशी एक एसेमेस आला होता. डेबिट कार्ड वापरल्याबद्दल कॅशबॅक पॉइंट्स मिळवण्यासाठी एक लिंक ओपन करायला त्यामधे सांगितले होते. हे सिमकार्ड स्वॅपिंग आहे का ?"
"नाही. सिमकार्ड स्वॅपिंग मध्ये कुठला तरी नंबर डायल करायला लावून तुमचे सिमकार्ड काही वेळापुरते ब्लॉक करतात. तुझ्या सोबत जे झाले आहे त्याला एसएमएस हॅकिंग असे म्हणतात. आता तू लगेच तुझ्या बँकेला संपर्क करून तुझे डेबिटकार्ड ब्लॉक कर आणि मोबाइल माझ्याकडे घेऊन ये. मी क्लीन करून अँटी मालवेअर त्यात इन्स्टॉल करून देते. मग आपण दोघं मिळून सायबर सेलला कम्प्लेंट देऊ."
अमितने फोन डिस्कनेक्ट केला आणि हाफ डे टाकून तो ऑफिस बाहेर पडला.

©कविता दातार

रॅन्समवेअर

१२ मे २०१७. सकाळचे साडेसहा वाजलेले. मोबाइलच्या आलार्मने अमिषाला नेहमी सारखी जाग आली. पटकन अंथरुणातून बाहेर येत तिने हातपाय ताणून आळस झटकला आणि बाथरूममध्ये शिरली. अमिषा इन्फर्मेशन टेक्नॉलॉजीमध्ये एमटेक करत होती. तिचे हे शेवटचे सेमिस्टर. त्याच्या प्रोजेक्टचा व्हायवा आणि प्रेझेंटेशन आठ दिवसांवर आले होते. भराभर आवरून तिने लॅपटॉप सुरू केला. प्रोजेक्ट प्रेझेंटेशनच्या स्लाइड्सवर काही फायनल चेंजेस करायचे बाकी होते. लॅपटॉप सुरू झाल्यावर पासवर्ड टाकून ती विंडोज डेस्कटॉप स्क्रीनची वाट पाहू लागली.

पण हे काय ??? लॅपटॉपच्या स्क्रीनवर तर काही वेगळेच दिसत होते.

लाल बॅकग्राउंडच्या स्क्रीनवर पिवळ्या अक्षरांत एक मोठा मेसेज दिसत होता. "तुमचे डॉक्युमेंट्स, फोटोज, व्हिडिओज, डेटाबेस कुठलीही फाईल तुम्ही वापरू शकत नाही. कारण सर्व फाइल्स एनक्रिप्ट झाल्या आहेत. फाइल रिकव्हर करण्याच्या प्रयत्नांत वेळ घालवण्यात अर्थ नाही. फक्त आमची डिक्रिप्शन सर्व्हिस वापरूनच तुम्ही तुमच्या फाइल्स रिकव्हर करू शकता. त्यासाठी तुम्हाला तीन दिवसांत तीनशे डॉलर्स बिटकॉइन्सच्या स्वरूपात खाली दिलेल्या वेब अॅड्रेसवर द्यावे लागतील. तीन दिवसांत पेमेंट केले नाही तर सहाशे डॉलर्स लागतील. आणि सात दिवसांत तुमचे पेमेंट आले नाही तर तुमच्या फाइल्स कधीच रिकव्हर होऊ शकणार नाहीत." मेसेजच्या खाली एका वेबसाइटचा अॅड्रेस दिसत होता. आणि How to buy bitcoins? अशी एक लिंक दिसत होती. ती लिंक क्लिक केल्यावर एक वेबसाइट ओपन होत होती. तिथे तीनशे डॉलर्स भरून बिटक्वाइन मिळण्यासाठीचा इंटरफेस दिसत होता. अमिषाच्या लॅपटॉपवर रॅन्समवेअरचा हल्ला झाला आहे, हे समजायला तिला वेळ लागला नाही. तिच्या घशाला कोरड पडली. हातपाय बधीर झाले. स्वतःला सावरून ती विचार करू लागली. तिला आठवले, प्रोजेक्ट पूर्ण करण्याच्या गडबडीत तिने तिचे अँटीव्हायरस गेल्या आठवडय़ाभरात अपडेट केले नव्हते. त्यात इंटरनेट वरील सॅंपल प्रेझेंटेशन्स पाहण्याच्या नादात कुठल्या तरी अनसेक्युअर्ड वेबसाइटवरून पॉवरपॉइंट स्लाइड्स डाउनलोड केल्या होत्या. त्यातूनच रॅन्समवेअरचा हल्ला झाल्याची शक्यता दिसत होती. पण जे झाले त्यावर जास्त विचार न करता प्रोजेक्ट आणि प्रेझेंटेशनच्या फाइल्स कशा रिकव्हर कराव्या याचा ती विचार करू लागली. तिने पूर्ण प्रोजेक्टचा पेन ड्राइव्हवर बॅकअप घेऊन ठेवला होता. घरातल्या इंटरनेटशी कनेक्ट नसलेल्या कॉमन पीसीवर सुद्धा प्रोजेक्ट कॉपी करून ठेवला होता. पण प्रोजेक्ट रिपोर्ट आणि पॉवर पॉइंटमध्ये बनवलेल्या प्रेझेंटेशन स्लाइड्स मागच्या आठवड्यात गुगल ड्राइव्ह वर अपलोड केले होते. त्यानंतर त्यात बरेच बदल केल्याने ते जसेच्या तसे वापरता येणार नव्हते. त्यावर बरेच काम करावे लागणार होते. एकदा तिला वाटले तीनशे डॉलर्सच्या बिटकॉइन खरेदी करून या हॅकरला देऊन आपल्या सर्व फाइल्स रिकव्हर करून यातून सुटका करून घ्यावी, म्हणजे डोक्याला ताप नको. कारण पुन्हा रिपोर्ट आणि प्रेझेंटेशनवर काम करणे तिच्या जीवावर आले होते. त्यासाठी तिने गेले काही रात्रंदिवस एक केले होते. पण लगेच तिच्या मनात आले, तीनशे डॉलर्स म्हणजे जवळजवळ वीस हजार रुपये. का म्हणून आपण एवढे पैसे द्यायचे?? असे सहजपणे लोक पैसे देत गेले तर, असल्या असामाजिक तत्त्वांना प्रोत्साहन मिळून असे उद्योग वाढीस लागतील. नकोच. . . असा विचारही नको. आपण पुन्हा रात्रंदिवस एक करून आठवडाभरात प्रोजेक्ट रिपोर्ट आणि प्रेझेंटेशन पूर्ण करू आणि आत्मविश्वासाने प्रोजेक्टच्या व्हायवाला सामोरे जाऊ. या विचारासरशी तिचे मन हलके झाले.

ठरवल्याप्रमाणे अमिषाने घरचा कॉमन पीसी इंटरनेटवर कनेक्ट केला. त्यावर अपडेटेड अँटी व्हायरस टाकून, दिवसरात्र मेहनत करून, गुगल ड्राइव्ह वरच्या जुन्या प्रोजेक्ट रिपोर्टवर आणि प्रेझेंटेशनवर काम केले. दरम्यान आपला लॅपटॉप सायबर सिक्युरिटी एक्स्पर्ट कडून रिकव्हर करण्याचा प्रयत्न केला. पण काही फाइल्स फक्त रिकव्हर झाल्या.

आज अमिषा मोठ्या आयटी कंपनीत सीनिअर असोसिएट आहे. मात्र दर दोन दिवसांआड ती आपल्या लॅपटॉपवरील अँटीव्हायरस अपडेट करते, इंटरनेटवरील फक्त सिक्युअर्ड वेबसाइट्स वर जाते, कुठल्याही माहित नसलेल्या सोर्सकडून आलेले ईमेल उघडत नाही आणि न चूकता रोज आपल्या डेटाचा बॅकअप घेउन ठेवते.

©कविता दातार